De effecten van langdurige stress op onze gezondheid

Het topic van dit artikel schoot me te binnen toen ik vanochtend door mijn Facebook-profiel aan het bladeren was en een foto van 5 jaar geleden tegen kwam. 5 jaar jonger op die foto, maar wat een verschil! Mijn gezicht zag veel jonger uit dan nu, frisser en onwetend. Als ik die foto vergelijk met foto's van nu lijkt het wel of er minimaal 10 jaar voorbij zijn gegaan. Ik heb sinds dit jaar zelfs mijn eerste grijze haren ontdekt! Het zette mij aan het denken hoe het kwam dat ik de afgelopen jaren en vooral de laatste 2 jaren zo snel verouderd ben. 

Met mijn leven te overschouwen de afgelopen 5 jaar kwam bovenstaande vaststelling niet zo ver uit de lucht gevallen. Er is sindsdien zoveel veranderd, ik ben gescheiden, draag de zorg van mijn kinderen zo goed als alleen, ik ben professioneel enorme stappen aan het zetten en ik heb een aantal trauma's recht in de ogen gekeken. De stress van de afgelopen jaren heeft letterlijk enkele jaren van mijn leven opgeëist als ik de foto's vergelijk van toen en nu.

Wat maakt dat stress zo'n impact heeft? Kunnen we de effecten van veroudering niet beperken door gezonde voeding en levensstijl of door het smeren van veel te dure crèmes? Zo wordt ons toch vaak voorgehouden door de verschillende gezondheidsgoeroes en de marketingmaffia. Ik ben sinds kinds af aan al geïnteresseerd in de effecten van voeding op ons lichaam waardoor ik ook in de orthomoleculaire therapie gerold ben. Van zodra mijn lichaam haperde, keek ik naar wat ik gegeten en gedronken had, hoe ik de afgelopen tijd geleefd had. Had ik teveel alcohol of suiker binnen, bewoog ik te weinig, had ik te weinig slaap, waren mijn vitaminen en mineralen op peil, at ik voldoende groenten en eiwitten, …? Alles werd rationeel ontleed en de supplementen industrie heeft veel geld aan mij verdiend. Ik beweer ook absoluut niet dat deze zaken geen positief effect hebben op onze gezondheid en levenskwaliteit of ondersteunend kunnen werken, maar het afgelopen jaar ben ik beginnen beseffen dat ons lichaam meer nodig heeft dan dat. Ondanks al mijn inspanningen bleef ik me futloos voelen, heb ik een chronisch magnesium- en ijzertekort en geraakte ik niet verlost van mijn gewrichtspijnen. Wat was er aan de hand? Chronische stress!

Evolutie

Ons lichaam steekt bijzonder slim in elkaar. Evolutionair gezien zorgt de reactie van ons lichaam op acute stress voor de grootste kans op overleven. Als je oog in oog kwam te staan met een tijger, maakte je spijsvertering op dat moment niet uit of ging je lichaam zich geen zorgen maken om de collageen voorraad in je huid waardoor ze mooi strak blijft en je aantrekkelijk bleef voor een mogelijke partner. De stress die dan ontstond, zorgde voor een piek in onder andere adrenaline en cortisol waardoor we in staat waren te vluchten zelfs met een opengereten wonde van zijn machtige klauwen. Die pijn voelde je niet, je moest daar zo snel mogelijk zien weg te raken anders was het met je gedaan. Alle energie werd gebruikt om te vechten of vluchten. Alle andere lichaamssystemen werden op zo'n moment ontzegd van energie, een ingenieus systeem van ons lichaam om ons in leven te houden!

Helaas kent ons lijf het verschil niet tussen acute en chronische stress. De reacties op de acute stress en het uitschakelen van bepaalde lichaamsprocessen waren kortstondig bedoeld. Nadat je gevlucht was van de tijger, kon je achter een rots tot rust komen en herstelden de overige systemen in je lichaam zich opnieuw. Door onze hectische maatschappij leven we bijna allemaal met een bepaald niveau van chronische stress. Stress die ervoor zorgt dat je lichaam niet optimaal functioneert en op lange termijn schade gaat berokkenen aan zichzelf omdat het continu in een fight/flight modus zit. We verouderen niet alleen sneller, maar we voelen ons ook niet goed in ons vel zowel fysiek als mentaal door deze chronische stress. Onze hormoonhuishouding geraakt in de war waardoor we 's nachts niet meer kunnen slapen en herstellen. Overdag is ons immuunsysteem overactief waardoor we allerlei kwaaltjes krijgen van gewrichtsontstekingen, depressies tot auto-immuunziektes. Onze darmen en brein zijn verbonden waardoor die stresssignalen zorgen voor een slechte spijsvertering en een darmproblematiek, er kunnen vruchtbaarheidsproblemen ontstaan, hart- en vaatziekten, de ontwikkeling van kankers en ga zo maar door. Chronische stress is nefast voor ons lichaam en welbevinden!

Wilt dit nu zeggen dat we alles wat we weten over gezonde voeding en levensstijl overboord mogen gooien of dat bepaalde ziektebeelden enkel door chronische stress komen? Nee, natuurlijk niet! Een gezonde voeding, een actieve levensstijl, onze genen en epi-genetica zijn nog altijd basisvoorwaarden voor een vitaal leven en om gezond oud te mogen worden MAAR de aanslag op je lichaam door langdurige stress weegt zwaarder door dan een ongezonde levensstijl.

Relax, take it easy! 

Hoe pak je deze chronische stress dan aan? Niet evident in deze maatschappij. We moeten nu eenmaal nog altijd gaan werken om comfortabel te kunnen leven. Onze taken in het gezin verdwijnen niet omdat we nu eenmaal beslist hebben te willen leven zonder stress. Stress volledig uitsluiten is een utopie, ze beheersen kan wel. Maar hoe doe je dat? Zelf ben ik het afgelopen jaar heel hard gaan zoeken hoe ik mijn chronische stress de baas kon of kon counteren met voldoende ontspanning. Gaan wandelen in de natuur, dansen, sporten, zingen, sociaal contact met familie en vrienden, een saunadagje plannen, een ontspannende massage, lachen, voldoende rust inbouwen, … zijn allemaal zaken die me helpen ontspannen.

Gij zult ontspannen!!

Praktisch als ik ben, ging ik dus deze zaken meer inplannen in mijn agenda. Hier liep ik al snel tegen 2 problemen aan. Enerzijds werden deze activiteiten een doel op zich. Ik plande mijn agenda zo vol dat ik op het einde van de dag geen energie meer overhield om te 'ontspannen'. Hetzelfde met een gezonde levensstijl. Ik kon hierin zo doordrijven dat het me meer stress bezorgde en meer schade aan mijn lichaam berokkende dan af en toe de teugels wat te laten vieren. Anderzijds vond ik het bijzonder moeilijk om mezelf toestemming te geven om te rusten als het even niet meer kon, als mijn lichaam aangaf moe te zijn. Er ontstond een enorm conflict in mijn hoofd over mezelf voldoende rust en tijd te gunnen en zoveel mogelijk in mijn dag te plannen om alles behapt te krijgen. Nog altijd steekt dit conflict de kop op, maar hoe meer ik naar binnen ga, echt durf te voelen wat ik nodig heb, hoe minder dit speelt. Een ander belangrijk iets dat ik nog aan het leren ben, is durven hulp vragen. In mijn superwoman-modus en sterke mannelijke energie heb ik al te vaak het gevoel dat ik alles alleen moet kunnen. Niemand kan alles alleen en hulp vragen is niet zwak, maar slim.

Ik ga in ieder geval meer gaan genieten samen met mijn familie en vrienden, mezelf trakteren op een zalige massage, een saunabezoek, meer tijd doorbrengen in de natuur, door dansen, zingen en lachen zodat er de komende jaren vooral lachrimpels bijkomen in de plaats van een diepe frons op mijn voorhoofd!